به گزارش قدس آنلاین، روابط میان جمهوری اسلامی ایران و پادشاهی سعودی که از دی ماه سال ۱۳۹۴ در پی تحولاتی، رو به وخامت گذاشته شده بود، این روزها با حرکتی لاک‌پشت‌گونه در مسیر بازگشت قرار گرفته.

تاکنون چهار دور مذاکره میان هیئت‌های سیاسی دو طرف به میانجی‌گری بغداد با هدف حل مسائل و چالش‌های میان دو طرف انجام شده و انتظارها برای آغاز دور پنجم وجود دارد. این در حالی است که به‌ویژه پس از اعلام آتش بس در یمن امیدها به حل تنش میان تهران و ریاض افزایش یافته است.

رقابت زیرپوستی میان تهران و ریاض به عنوان دو ضلع مهم قدرت در خاورمیانه همواره وجود داشته، اما از سال ۲۰۱۰ و آنچه که از آن به بهار عربی تعبیر می‌شود، سیاست طرفین کم کم در تقابل بیشتر با هم قرار گرفت. در عراق، لیبی، سودان و لبنان این رویه وجود داشته و به‌ویژه در سوریه و یمن شدت گرفت.

در موضوع سوریه، ریاض از سال ۲۰۱۶ با پذیرش شکست مخالفان بشار اسد تغییر رویه داده و صحنه تقابل را تا حد زیادی به نفع جمهوری اسلامی ترک کرد. اما در یمن که برای حکام سعودی حیثیتی تلقی شده و به هر شکلی به دنبال نابودی انصارالله بودند، این عقب‌نشینی غیرقابل تصور می‌نمود. با وجود این، از شنبه ۱۵ فروردین و پس از هشت سال حمله بی وقفه و محاصره هوایی، زمینی و دریایی همسایه فقیر جنوبی، عربستان از موافقت با برقراری آتش بس موقت دوماهه با یمن خبر داد. دو روز بعد نیز ریاض با واداشتن «عبد ربه منصور هادی» رئیس جمهور مستعفی و فراری یمن، همان فردی که به بهانه

نگه داشتن وی در قدرت جنگ ویرانگر را به راه انداخته بود و تشکیل شورای رهبری ریاست جمهوری که مسئولیت مذاکرات با جنبش انصارالله درباره آتش بس را برعهده داشت، عملاً در موضوع یمن هم با پذیرش شکست از اهداف اولیه خود عقب نشست. 

این چرخش بزرگ هر چند از بعد

آرامش آفرینی برای خاورمیانه همواره ناآرام مهم است، اما از جهتی دیگر نیز حائز اهمیت است؛ برطرف شدن مهم‌ترین مانع در مسیر روابط تهران و ریاض. باوجود چالش طرفین در پرونده‌های مختلف منطقه‌ای ولی موضوع یمن چالش عمده در نزدیکی ایران و عربستان حداقل طی یک سال اخیر تلقی می‌شد. حال باوجود نگرانی‌هایی که در مورد واقعی بودن نیت سعودی در مورد آتش بس و همچنین شکننده بودن آن وجود دارد، همین تحرکات جدید را هم می تواند در بعد حل تنش‌های منطقه ای و نزدیکی طرفین به فال نیک گرفت. سفر وزیر خارجه عراق در آخر هفته جاری به تهران که سخنگوی وزیر خارجه در نشست اخیر خود آن را رسانه‌ای کرد نیز در همین زمینه قابل ارزیابی است.

در این میان البته در پرونده یمن یک نکته قابل ذکر است که ایران و شرکایش نباید از آن غفلت کنند. ریاض تا ۶ ماه پیش به هیچ عنوان راضی به برقراری آتش بس در یمن نبود؛ چرا که آن را شکستی فاحش تلقی می‌کرد؛ حال چه شده که به آن تن داده؟ فارغ از تبعات جهانی، حقوق بشری و هزینه‌های تحمیلی سنگین به آل سعود (براساس گزارش‌های غیر رسمی عربستان چیزی بیش از ۳۰۰ میلیارد دلار در طول جنگ یمن هزینه کرده است که این پول با بودجه ۱۸ ساله کشوری همانند اردن برابری می‌کند)، به نظر می‌رسد تحولات جهانی بازار نفت و در پی آن فشار آمریکا هم بر این تصمیم آل سعود بی تأثیر نبوده. این روزها بحران اوکراین و در پی آن اعلام جنگ اقتصادی غرب علیه روسیه بازار نفت را با تلاطم سنگینی روبه‌رو ساخته است. همین موضوع واشنگتن را در جهت تأمین امنیت سعودی به عنوان مهم‌ترین منبع تأمین انرژی غرب به تقلا واداشته است. این در حالی است که پیش از این، حملات چند باره موشکی و پهپادی انصارالله به مخازن نفتی آرامکو در عمق خاک عربستان افسانه امنیت آل سعود تحت محافظت سلاح‌های غربی را بر باد داده بود.

انتهای پیام/